Op 7 april jongstleden was na ruim een jaar keihard werken het feestelijke moment eindelijk daar: 5 consortia konden samen met DNA in de Bouw de projectovereenkomsten tekenen met gemeente Arnhem. Rond 2018 zullen we gezamenlijk ecowijk De Kiem realiseren met 61 nieuwe BENG woningen, op een prachtige plek binnen Locatie 3.0 in de wijk Schuytgraaf.
De aanleiding
De aanloop naar dit project is eigenlijk al enkele jaren terug gestart, toen DNA in de Bouw in een vroeg stadium met de gemeente Arnhem meedacht over de mogelijkheden van het ontwikkelen een vergaand duurzame wijk in Schuytgraaf. Onze vereniging is in basis geen ontwikkelende partij, maar wel een verzameling van kundige lokale ontwerp- en bouwpartijen die al jaren voorop lopen in het duurzame bouwen: een nieuwe aanpak in techniek, maar ook in de manier waarop samengewerkt wordt gedurende het ontwerp- en bouwproces. Het primaire doel van de vereniging is het kennis delen met elkaar en met andere organisaties. Niet alleen binnen Nederland, maar inmiddels ook in Europa, zoals via het inmiddels afgeronde Europese project PassReg, dat beoogde de passiefhuistechnologie verder te verspreiden en implementeren in Europa.
Vanuit deze bevlogenheid en kennis en ervaring, heeft de gemeente Arnhem DNA in de Bouw halverwege vorig jaar de kans gegeven in zeven maanden aan te tonen met haar leden een levensvatbaar plan te kunnen maken voor in totaal 50 duurzame woningen, waarna de grond afgenomen zou moeten worden met een aanbetaling. Elke projectontwikkelaar weet dat zeven maanden aanloop kort is, heel kort…maar we grepen deze kans om eindelijk als leden samen iets unieks te mogen realiseren graag en met beide handen aan!
De inzet – maximale ambitie
In juni 2016 konden we van start met 10 consortia en een overkoepelende projectleiding vanuit DNA. We hadden onze ambitie hoog gesteld. Niet alleen moesten de woningen Bijna Energie Neutraal zijn (de BENG norm), maar ook zetten we hoog in op bijvoorbeeld materiaalgebruik, en de wijk als geheel moest een zogenaamde “ecowijk” zijn, met veel groene ruimte, hoge biodiversiteit, sterke sociale cohesie en collectieve voorzieningen. Door de korte ontwikkelperiode konden we er geen collectief particulier opdrachtgeverschap van maken (waarbij toekomstige bewoners volledig leidend zijn), maar we kozen voor een gulden middenweg door de bewoners zo snel en zoveel mogelijk te betrekken, terwijl we de besluitvorming en projectleiding in eigen hand hielden om voldoende tempo te kunnen maken. Ons streven was, en is nog steeds, om de wijk een inspiratie- en voorbeeldproject te maken om de lat overal in het land flink hoger te leggen als het gaat om duurzame nieuwbouw.
Pionieren
DNA in de Bouw staat voor een andere manier van samenwerken, waarbij alle ketenpartners vroeg in het (ontwerp-)proces betrokken worden, kennis en data open gedeeld worden en gezocht wordt naar een gezonde balans tussen individu en collectief, en tussen de verschillende waarden die een project moet opleveren: belevingswaarde, toekomstwaarde, gebruikswaarde, financiële waarde et cetera. In de traditionele bouwsector is dit verre van gebruikelijk, vooral niet als het gaat om 10 verschillende consortia die elkaar makkelijk als concurrent zouden kunnen beschouwen. DNA heeft echter stevig gestuurd op de bewaking van haar kernwaarden en de nieuwe manier van werken. Op verschillende momenten afgelopen jaar stonden we op een kruispunt met elkaar om terug te vallen in oude patronen of juist te kiezen voor de nieuwe weg, hoe spannend en onbekend ook. En naarmate het project vorderde en de belangen en risico’s toenamen, kreeg deze keuze ook meer lading. En liepen we regelmatig aan tegen (onbedoelde) barrières in het huidige systeem. We bleven echter geloven in onze aanpak. Mede omdat we binnen twee maanden, met name via de social media, een groep van honderden trouwe volgers hadden opgebouwd uit het hele land, die ons bevestigden dat er een markt is voor een nieuwe, werkelijk duurzame manier van wonen en ook werken. Zij waren al deze maanden onze inspiratiebron om niet op te geven, maar door te gaan.
De eerste concrete beloning
Maar op 7 april jongstleden, enkele maanden later dan gepland, voelden we eindelijk de eerste concrete beloning van onze moeite, toen we in staat bleken op basis van degelijke plannen de aanbetaling voor de grond te doen waarop binnenkort 61 woningen gerealiseerd zullen worden. In een ecowijk die ontwikkeld wordt met en voor de toekomstige bewoners. Een door traditionele partijen in eerste instantie nauwelijks mogelijk geachte opgave lijkt nu toch echt te gaan gebeuren. Met een doelgroep die nog nauwelijks herkend wordt als serieus door de gemiddelde ontwikkelaar en makelaar, maar in dit project heeft laten zien werkelijk te bestaan, in grote getale in het hele land. Een doelgroep die staat te popelen om op een andere, vergaand duurzame manier te wonen.
De volgende uitdaging
De komende negen maanden hebben we als projectteam de opgave om de plannen samen met toekomstige bewoners en de gemeente klaar te maken voor uitvoering. Definitief stedenbouwkundig plan, definitieve ontwerpen, vergunningen, financieringen voor de kopers, inrichting openbare ruimte, voorzieningen, bouwrijp maken van de grond et cetera. De verwachting is dat we eind 2017 of begin 2018 zullen starten met bouwen. Ook zullen we gaan starten de opgedane kennis te delen, onder meer via het nieuwe Europese kennisproject AZEB (affordable zero energy buildings) dat 1 mei jl. is gestart. Ecowijk De Kiem is één van de pilotprojecten in dit driejarige grootschalige project waarbij het verlagen van de prijs en verhogen van de kwaliteit van energieneutrale nieuwbouw centraal staat. We hebben er zin in!
Update oktober 2020: de website van De Kiem is opgeheven.