MKB’ers grensstreek Winterswijk met Duitse buren in duurzaam kantoor
- Posted on
- Saskia de Jong
Een van de voorbeeldstudies van AZEB is de ontwikkeling van een duurzaam zakencentrum letterlijk op de grens van Nederland en Duitsland. Het wordt de plek voor Nederlandse mkb’ers en Duitse ondernemers. De helft van het servicecentrum Gaxel komt aan de ene kant en de andere helft aan de andere kant van de grens. In dit ambitieuze project werken de Duitse gemeente Vreden en de gemeente Winterswijk intensief samen om een duurzaam gebouw te realiseren. Het moet grensoverschrijdende zakelijke activiteiten stimuleren en faciliteren. Het Nederlandse AZEB-team is al vroeg betrokken bij de initiatieffase van het project en organiseert 2 workshops. Deel 2 van een serie van 2.
In het eerste artikel over de samenwerking tussen de 2 gemeenten en het EU-project AZEB (Affordable Zero Energy Buildings) staat de eerste workshop eind december 2018 centraal. Die ging om het perspectief van de gebruiker. Een gevarieerde groep deelnemers stelde een eerste lijst van eisen en wensen van de gebruiker samen. Ook werd het antwoord gezocht op de vraag wanneer het project een succes voor de gebruiker is.
Eerste lijst met gebruikersvereisten gemaakt
Uitkomsten uit de workshop zijn bijvoorbeeld:
- Wie kantoorruimte in servicecentrum Gaxel huurt moet voor een groot deel grensoverschrijdende activiteiten hebben
- Het ontwerp van het gebouw en de bijbehorende infrastructuur moeten passen in het omringende landschap
- Het ontwerp van het gebouw en zijn ruimtes zowel binnen als buiten moeten spontane bijeenkomsten stimuleren
- De andere uitkomsten lees je hier
Luchtfoto van de plek waar het servicecentrum Gaxel is gepland.
Deze en nog veel meer wensen en eisen zijn ingevoerd in de eerste lijst met gebruikersvereisten. Net zo belangrijk als dit ‘technische’ resultaat, was het feit dat gemeentelijke projectmanagers en experts nu een kans hadden om in contact te komen met de werkelijke doelgroepen van het gebouw. En zo beter begrijpen welke belangen zij kunnen of zelfs moeten behartigen.
’Set balanced requirements’
Door stap 2 van de AZEB-methode ‘Set balanced requirements’ als uitgangspunt voor het project te nemen, hou je bij beslissingen aan het begin of aan het eind van het project rekening met de impact er van op alle relevante aspecten, niet alleen kosten of energieprestaties.
We maken gebouwen voor de gebruikers, om echte gebruikerstevredenheid te creëren. Dus moeten alle soorten indicatoren worden meegenomen, variërend van indicatoren voor praktisch gebruik van het gebouw, tot die voor energieverbruik, voor comfort en gezondheid, voor milieu impact et cetera. Alleen door deze indicatoren expliciet te maken met alle relevante belanghebbenden, kunnen we controle krijgen over de kosten en kwaliteit tijdens de levenscyclus van het project.
Tweede AZEB workshop 2: eisen in kaart brengen
Op 18 april 2019 leidde het AZEB-team een workshop met verschillende projectmanagers en experts van beide gemeenten en het Waterschap Rijn & IJssel. Het waterschap is betrokken vanwege een riviertje dat langs het perceel loopt.
Doel van deze bijeenkomst was de eerste selectie met eisen te maken die door de gemeenten in de aanbesteding en contractvorming kunnen worden gebruikt. De gemeenten hebben grote ambities met grensoverschrijdende activiteiten en de duurzaamheid. Deze aanpak waarborgt de ontwikkeling van servicecentrum Gaxel én het omliggende gebied.
De aftrap was een uitgebreide presentatie over de AZEB-methode en de 17 stappen. Ook de relevantie voor de gemeenten en beslissingen over aanbesteding en contractvorming kwamen aan bod. Subgroepen werkten aan verschillende thema’s en bedachten een shortlist van eisen die het belangrijkst zijn om aan te pakken. Hiervoor werd alle informatie gebruikt die tot nu toe was verzameld.
De 17 stappen methodologie van AZEB.
Duidelijkheid over te bereiken prestaties
De groep brainstormde ook over wat de rol van de gemeenten zou kunnen zijn tijdens de verschillende projectfasen van servicecentrum Gaxel. De gecontracteerde projectontwikkelaar moet immers de uiteindelijke doelen daadwerkelijk realiseren, zonder dat hij gedwongen wordt bepaalde beslissingen te nemen en specifieke oplossingen te gebruiken.
Een idee was bijvoorbeeld dat de gemeente het biedingsteam in het aanbestedingsproces kan vragen een visie te presenteren over hoe zij een multidisciplinair team, inclusief de gebruikers, betrekken bij het ontwerpproces. Dit is de stap in de AZEB-methode: Create a multi-disciplinary team.
Nog een idee dat naar voren kwam in deze workshop is om een onderdeel aan het contract toe te voegen waarin de gemeenten aangeven hoe zij het definitieve ontwerp van servicecentrum Gaxel op verschillende prestatie-indicatoren zullen beoordelen voordat zij een bouwvergunning zullen afgeven. Daarover gaat de stap van de AZEB-methode: Plan validation and verification.
Dat geeft de gecontracteerde ontwikkelaar duidelijkheid over de te bereiken prestaties en over het proces waarmee deze prestatie worden beoordeeld. Er werden nog veel meer ideeën voorgesteld en in de follow-up zullen deze worden beoordeeld, geprioriteerd en geïntegreerd in de aanbesteding en contractvorming.
Beter beslissen over organisatie BENG
In deze tweede workshop werd duidelijk dat er betere beslissingen komen over de organisatie van het project, door aan het begin van het project expliciet te kijken naar alle 17 stappen gedurende de hele levenscyclus van het project.
De AZEB-methodiek structureert deze discussies en de beslissingen die genomen moeten worden. In een volgende update over servicecentrum Gaxel komt aan de orde welke resultaten uit deze workshops in de aanbesteding en contractvorming zijn opgevolgd en hoe de AZEB-methode de creatie van deze BENG betaalbaar faciliteert.
Deel 1 van dit artikel lees je hier.
Over AZEB
DNA is niet alleen deelnemer, maar ook coördinator van het EU-project AZEB: Affordable Zero Energy Buildings. Er werken 8 partijen uit 6 EU-landen aan de methodologie die alle bouwdisciplines voor energieneutraal bouwen integreert, van ontwerpfase tot en met oplevering. Het project loopt tot medio 2020. Kijk voor meer info op www.azeb.eu