TCO-tool verbindt gebruikskwaliteit met milieuprestatie en levensduurkosten
- Posted on
- DNA in de bouw
Projectontwikkeling is een voortdurende afweging tussen gebruikswensen, kwaliteit en kosten. De TCO-tool is een uitstekend hulpmiddel. Projectontwikkelaars en projectmanagers kunnen met deze tool de opdrachtgever bij (vaak lastige) integrale beslissingen ondersteunen. DNA in de Bouw ontwikkelde de TCO-tool binnen het Europese project AZEB (Affordable Zero Energy Buildings). Ultiem doel van AZEB is hoge gebouwkwaliteit tegen zo laag mogelijke levensduurkosten, de TCO-tool vervult hierin een centrale rol. De eerste versie is in 2020 beschikbaar via Kennisinstituut KERN.
Met de TCO-tool kun je scenario’s in nieuwbouw en renovatie integraal vergelijken en optimaliseren. En dat op basis van een overzicht van alle relevante kwaliteitscriteria: people, planet, profit. Doordat de TCO-tool deze in verhouding brengt, kom je tot een beter afgestemde besluitvorming.
De tool is ontwikkeld op basis van de overtuiging dat de totale levenscycluskosten uitgangspunt moeten zijn voor de besluitvorming van de opdrachtgever, in plaats van alleen de gebruikelijke investeringskosten. Hierdoor komen maatregelen die leiden tot lagere gebruikslasten, onderhoudskosten en sloopkosten, beter voor het voetlicht. Een must voor de verdere ontwikkeling van een duurzame circulaire gebouwde omgeving en om wonen ook na de energietransitie betaalbaar te houden.
Invoer TCO-tool vereist integraal ontwerpproces
De TCO-tool is gemaakt binnen het bekende rekenprogramma excel en daarmee makkelijk te gebruiken door een breed publiek. Succes van het gebruik van de tool hangt af van de betrokkenheid en de input van de verschillende disciplines in het bouwproject.
Zo stelt de opdrachtgever heldere eisen op, daarbij geholpen door een adviseur. Een integraal ontwerpteam levert de ontwerpgegevens en de adviseur/projectmanager bepaalt de randvoorwaardelijke financiële kentallen en uitgangspunten (zoals energieprijzen). Verder zijn gecalculeerde prestaties vereist met betrekking tot onder meer energiebehoefte, overige milieuprestaties, comfort en gezondheid en de onderhoudsbehoefte. Een kostendeskundige brengt gedurende het ontwerpproces de investeringskosten en – zodra mogelijk – de levenscycluskosten in kaart.
De tool geeft per ontwerpvariant als resultaat inzicht in de energieprestatie en de prestatie op overige milieuaspecten. Daarnaast brengt de TCO-tool de levensduurkosten in verhouding tot de gebruikskwaliteit: gezondheid & veiligheid en comfort & gebruiksfunctie. De scores zijn op afzonderlijke prestatieaspecten beschikbaar. Ze komen tevens bijeen als indicatoren die bestaan uit een “ratio ten opzichte van het maximum haalbare”.
TCO-tool vereenvoudigt integrale ontwerpoptimalisatie
Met de TCO-tool kun je verschillende ontwerpvarianten vergelijken. Ook kun je ontwerpvarianten verder optimaliseren door te “spelen” met de input: Als we een bepaalde variabele aanpassen, bijvoorbeeld we kiezen een zonneboiler in plaats van een warmtepomp, of we oriënteren de woning oost-west in plaats van noord-zuid. Wat gebeurt er dan met de prestaties op energiebehoefte, overige milieuaspecten, levensduurkosten en gebruikskwaliteit? Zo kan het ontwerp integraal geoptimaliseerd worden voor en samen met de klant.
Hieronder zie je een voorbeeld van een vergelijking van drie scenario’s van een project. Je ziet dat het gekozen design (blauw) in vergelijking met de andere twee, lagere levensduurkosten heeft en een hogere score op beide aspecten van gebruikskwaliteit.
Geaggregeerde uitkomst TCO-tool van de vergelijking van drie ontwerpvarianten
Je kunt de TCO-tool ook inzetten om gebruiks- en onderhoudskosten te vergelijken per ontwerpvariant. Zo kun je de impact van verschillende ontwerpkeuzes op deze kosten inzichtelijk maken. Bijvoorbeeld in het schema hieronder: als we een warmtepomp kiezen in plaats van het oorspronkelijke energiesysteem, of de oriëntatie van de woning wijzigen: wat gebeurt er dan met de levensduurkosten? Specifieke inzichten zoals deze kunnen de ontwerper en opdrachtgever helpen de optimale beslissingen te maken vanuit integraal perspectief.
Vergelijking levensduurkosten in drie verschillende ontwerpvarianten, met onderscheidbare kostenposten
En natuurlijk maakt de TCO-tool ook de opbouw van de stichtingskosten inzichtelijk. Zo is ook het effect van ontwerpaanpassingen op de stichtingskosten tijdens de optimalisatieslag direct duidelijk.
Door het onderscheid in de verschillende categorieën van stichtingskosten is een vergelijk met referentieprojecten beter mogelijk. Ook helpt dit om aspecten te identificeren waar wellicht kostenreductie mogelijk is.
Overzicht van verschillende typen stichtingskosten voor één ontwerpvariant
De TCO-tool komt vanaf de initiatieffase tot en met de gebruiksfase van pas voor de ondersteuning van besluitvorming en/of voor kwaliteitsborging. De tool sluit goed aan aan BIM-processen en BIM-gerelateerde kostencalculaties.
De TCO-tool is binnen het project AZEB ontwikkeld door de DNA-leden Harrie Beernink, Hans Zwiep en Clarence Rose, ondersteund door Nelleke Nelis en Peter H. Smit.
Presentatie TCO-tool tijdens DNA-expertmeeting 14 januari
De eerste versie van de TCO-tool komt begin 2020 beschikbaar via Kennisinstituut KERN. Op de expertmeeting Kwaliteitsborging met AZEB op 14 januari 2020 wordt de TCO-tool gepresenteerd. Als je hoge gebouwkwaliteit wilt tegen zo laag mogelijke levensduurkosten, kom dan kennismaken met deze nieuwe tool! Lees hier wat deze avond werd besproken.
De AZEB events in 2020
DNA in de bouw staat te trappelen om je te laten kennismaken met AZEB. DNA is projectleider van dit 3 jaar durende project, het NL-team heeft van zich laten horen op verschillende momenten, maar nu is de methode gereed: de AZEB Roadmap. Het eerste kwartaal van 2020 zijn de laatste maanden van het project en ligt de focus op communicatie en kennisoverdracht. Er zijn 5 activiteiten waarvoor je nu kunt inschrijven. Hier lees je er alles over.
Het project AZEB (Affordable Zero Energy Buildings) heeft de methode ontwikkeld om in 17 stappen de kwaliteit in energieneutrale bouw en renovatie betaalbaar te maken. Binnen deze stappen is een variëteit van bestaande en enkele nieuwe tools beschikbaar voor de ontwikkelaar, ontwerper, bouwer en gebruiker/ beheerder. De TCO-tool is er een van, hij is bij uitstek geschikt om te gebruiken in combinatie met de AZEB-methode als geheel. Zie voor meer informatie over het AZEB-project: www.azeb.eu.